از گذشته های دور تا به امروز، استفاده از انواع سنگ های قیمتی و جواهرات، در دنیا مرسوم بوده است. این سنگ ها علاوه بر جنبه مادی و ارزش اقتصادی بالایی که دارند، گاهی اوقات به عنوان نماد یک یا چند چیز نیز شناخته می شوند. در این مقاله قصد داریم به بررسی برخی از انواع سنگ های قیمتی در ایران و جهان بپردازیم و با سنگ های قیمتی که در زیورآلات زنانه یا مردانه استفاده می شوند، بیشتر آشنا شویم. با ما همراه باشید.
ده سنگ قیمتی که از الماس کمیاب ترند
پیش از اینکه به ده سنگ قیمتی که از الماس کمیاب ترند توضیح دهیم بهتر است بدانید که معیارهای قیمتی و ارزشمند بودن سنگ های قیمتی بر اساس چندین فاکتور تعیین می شوند که از مهم ترین این عوامل رنگ سنگ که یکی از مهم ترین عوامل در تعیین ارزش سنگ های قیمتی است. رنگ های خالص و شفاف اغلب ارزش بیشتری دارند. سپس شفافیت سنگ نشان دهنده کیفیت آن است و سنگ هایی که کمترین ناخالصی یا ترک ها را دارند، ارزشمندتر هستند. سبک برش سنگ های قیمتی می تواند بر ارزش سنگ تأثیر بگذارد. برش های دقیق و هنرمندانه می توانند جلوه و درخشش بیشتری به سنگ ببخشند. در نظر داشته باشید که برخی سنگ ها پدیده های نوری خاصی مانند ستاره شناسی یا تغییر رنگ دارند که باعث درخشش و پراکندگی نور از سطح و داخل سنگ می شود که می تواند ارزش آن ها را افزایش دهد. منشأ و محل یافتن سنگ و محلی که از آن استخراج شده است در کمیاب بودن سنگ و ارزش آن نقش داشته باشد. به تمامی مواردی گه گفتیم تاریخچه و فرهنگ گاهی اوقات، می تواند بر ارزشمندی سنگ ها تاثیر داشته باشند. این فاکتورها به طور مشترک در تعیین ارزش یک سنگ قیمتی نقش دارند و گوهرشناسان با استفاده از دانش و تجربه خود، این ویژگی ها را بررسی و ارزیابی می کنند.
در دنیای کانی ها، چندین نمونه سنگ قیمتی وجود دارند که در زیر به ده سنگ قیمتی که از الماس کمیاب ترند اشاره کرده ایم:
1. پینیت (Painite):
پینیت، یکی از نادرترین و گران‌بهاترین سنگ‌های قیمتی در جهان است که برای اولین بار در سال 1950 توسط کانی‌شناس بریتانیایی آرتور سی. دی. پین در میانمار کشف شد. این سنگ به نام کاشف خود نام‌گذاری شده است. پینیت به دلیل رنگ قهوه‌ای تا قرمز خود و درخشش بالایی که دارد، شناخته شده است. این سنگ قیمتی به شدت کمیاب است و تاکنون تنها چند صد نمونه از آن شناسایی شده‌اند.
پینیت دارای ساختار بورات کلسیم آلومینیوم با فرمول شیمیایی ( CaZrAl_9O_15(BO_3) ) است. این سنگ به دلیل ترکیبات منحصر به فرد و سختی بالا، که در مقیاس موس 8 تا 8.5 قرار دارد، مورد توجه قرار گرفته است. پینیت معمولاً در بلورهای شش‌وجهی یافت می‌شود و می‌تواند شفافیتی از شفاف تا نیمه شفاف داشته باشد.
به دلیل ندرت بالای پینیت، این سنگ در میان جمع‌آوران و علاقه‌مندان به سنگ‌های قیمتی بسیار محبوب است. ارزش آن نیز به شدت بالاست و گاهی اوقات قیمت هر قیراط از آن می‌تواند از الماس نیز بیشتر باشد. با این حال، به دلیل کمیاب بودن، پینیت به ندرت در جواهرات استفاده می‌شود و بیشتر به عنوان نمونه‌های کلکسیونی ارزشمند نگهداری می‌شود. این سنگ قیمتی نه تنها به خاطر زیبایی خیره‌کننده‌اش، بلکه به خاطر ارزش علمی و کانی‌شناسی‌اش نیز ارزشمند است.
2. الکساندریت (Alexandrite)
الکساندریت، سنگ قیمتی شگفت‌انگیزی است که به خاطر توانایی تغییر رنگ خود در نورهای مختلف شناخته شده است. این سنگ در نور روز به رنگ‌های سبز یا آبی-سبز دیده می‌شود و در نور مصنوعی به رنگ‌های قرمز تا بنفش متمایل می‌شود. این پدیده، که به عنوان الکساندریت افکت شناخته می‌شود، نتیجه جذب نور در باندهای مختلف طول موج است و به الکساندریت اجازه می‌دهد تا در محیط‌های مختلف به طور چشمگیری متفاوت به نظر برسد.
الکساندریت در سال 1830 در اورال‌های روسیه کشف شد و به افتخار تولد شاهزاده الکساندر دوم نام‌گذاری شد. این سنگ به دلیل ترکیبات کمیاب و ساختار کریستالی منحصر به فرد خود، که شامل بریلیوم، آلومینیوم و اکسیژن است، بسیار ارزشمند است. فرمول شیمیایی آن ( BeAl_2O_4 ) است که می‌تواند شامل عناصر کروم و آهن باشد که به آن رنگ‌های خاص می‌بخشند. با توجه به کمیاب بودن و زیبایی خیره‌کننده‌اش، الکساندریت به عنوان یکی از محبوب‌ترین سنگ‌های قیمتی برای جمع‌آوری و سرمایه‌گذاری شناخته می‌شود. سختی آن در مقیاس موس بین 8.5 تا 8.75 است، که آن را برای استفاده در جواهرات مناسب می‌سازد. الکساندریت‌های با کیفیت بالا و تغییر رنگ قوی نادر هستند و اغلب به قیمت‌های بسیار بالا فروخته می‌شوند.
علاوه بر روسیه، الکساندریت در برزیل، سریلانکا و برخی دیگر از کشورها نیز یافت می‌شود. با این حال، کیفیت و تغییر رنگ سنگ‌های استخراج شده از معادن روسیه همچنان بی‌نظیر است. جواهراتی که با الکساندریت ساخته می‌شوند، به خاطر تغییر رنگ‌های زیبا و نادر بودن سنگ، بسیار مورد توجه قرار می‌گیرند و به عنوان یکی از گران‌بهاترین و مورد تحسین‌ترین سنگ‌های قیمتی در جهان شناخته می‌شوند. این سنگ قیمتی نه تنها به خاطر زیبایی بصری‌اش، بلکه به خاطر ارزش تاریخی و کانی‌شناسی‌اش نیز ارزشمند است.
تانزانیت (Tanzanite)
تانزانیت، با نام علمی (Blue Zoisite)، یکی از نادرترین و زیباترین سنگ‌های قیمتی در جهان است که تنها در منطقه محدودی در کوهپایه‌های کلیمانجارو در تانزانیا یافت می‌شود. این سنگ قیمتی برای اولین بار در سال 1967 کشف شد و به سرعت به دلیل رنگ آبی فیروزه‌ای خیره‌کننده و درخشش بی‌نظیرش مورد توجه قرار گرفت. تانزانیت می‌تواند رنگ‌هایی از آبی تیره تا بنفش روشن را نشان دهد و این تغییر رنگ به نوری که به آن تابیده می‌شود بستگی دارد.
سختی تانزانیت در مقیاس موس بین 6.5 تا 7 است، که آن را نسبتاً شکننده می‌سازد و بنابراین باید با دقت مورد استفاده قرار گیرد. این سنگ قیمتی به دلیل ندرت و زیبایی‌اش، اغلب در جواهرات لوکس و انگشترهای نامزدی به کار می‌رود و به عنوان یکی از مهم‌ترین سنگ‌های قیمتی جدید شناخته می‌شود.
تانزانیت به خاطر رنگ‌های غنی و درخشش فوق‌العاده‌اش، به سرعت به یکی از محبوب‌ترین سنگ‌های قیمتی در بازار جهانی تبدیل شده است. این سنگ قیمتی نه تنها به خاطر زیبایی بصری‌اش، بلکه به خاطر ارزش تاریخی و کانی‌شناسی‌اش نیز ارزشمند است. با این حال، به دلیل محدودیت‌های مکانی استخراج، تانزانیت به عنوان یکی از کمیاب‌ترین سنگ‌های قیمتی در جهان شناخته می‌شود و انتظار می‌رود که در آینده ارزش آن افزایش یابد.
بنتوئیت (Benitoite)
بنیتوئیت، که با فرمول شیمیایی BaTiSi3O9 شناخته می‌شود، یک ماده معدنی نادر و زیبا با رنگ آبی است که در سال ۱۹۰۷ در کالیفرنیا کشف شد. این کانی در محیط‌هایی با دمای پایین و فشار بالا که معمولاً در مناطق زیرزمینی و در نزدیکی مرزهای صفحات تکتونیکی شکل می‌گیرد، یافت می‌شود. بنیتوئیت به دلیل پراکندگی بالایی که دارد، بیشتر از الماس جلوه‌گر است و به همین دلیل به عنوان یکی از جذاب‌ترین سنگ‌های قیمتی نادر شناخته می‌شود.
این کانی به خاطر رنگ آبی متمایز و درخشندگی بالایش، اغلب با سافیر اشتباه گرفته می‌شود، اما سختی آن در مقیاس موس بین ۶ تا ۶.۵ است که نشان‌دهنده نرم‌تر بودن آن نسبت به سافیر است. بنیتوئیت همچنین تحت نور UV کوتاه‌موج، فلورسانس آبی روشنی از خود نشان می‌دهد و در نور UV بلند‌موج، فلورسانس قرمزی دارد.
کیفیت جواهری بنیتوئیت تنها در کانی‌های یافت شده در شهرستان سن بنیتو در کالیفرنیا دیده شده است و به همین دلیل در سال ۱۹۸۵ به عنوان سنگ رسمی ایالت کالیفرنیا انتخاب شد. با این حال، بنیتوئیت در مونتانا، آرکانزاس، ژاپن و استرالیا نیز شناسایی شده است، اگرچه شرایط تشکیل آن‌ها کمی متفاوت است و تنها به اندازه‌ای رشد می‌کنند که به عنوان یک کانی فرعی در نظر گرفته شوند. بنیتوئیت به طور معمول با مواد معدنی خاصی همراه است، از جمله ناترولیت، نپتونیت، جواکینیت، سرپنتین و آلبیت.
